Cáp treo Fansipan, thảm họa cho ‘Nóc nhà Đông Dương’

Day la he thong cap treo ba day “dai nhat, cao nhat, phuc tap nhat the gioi” lan dau tien co tai Chau A. Song song voi he thong cap treo la “khu nghi duong cao cap” gom khach san 4-5 sao, khu vui choi, mua sam, san golf…, khu tam linh voi mot ngoi chua tren nui va buc tuong Phat khong lo.  Fansipan cao 3.143 m - noc nha Dong Duong - noi trai nghiem va the hien y chi cua nguoi tre   “Thoi roi, Fansipan”  Tra loi truyen thong nuoc ngoai, ong Nguyen Van My, Chu tich HDQT Cong ty da ngoai Lua Viet, mot doanh nghiep du lich ten tuoi khang dinh, ong khong the tin duoc va co the noi la bi soc that su - phai dung tu la “choang vang”. “Chua co su kien nao am anh toi nhu the, va toi hoan toan khong tai nao hieu duoc”, ong My noi. Truoc day, ong cung da nghe tin don phong thanh ve du an nay nhung tuong la thien ha “ngua mieng don choi” vi o Viet Nam thi cho nao chang lam cap treo – thich la lam, chang co quy hoach gi ca. Toi tin rang lanh dao nganh du lich va ke ca nhung nha khoa hoc se bao ve Fansipan. Va ong con soc hon nua khi biet du an khong chi co cap treo ma con ca mot khu lien hop gom co san golf 18 lo, cac resort cao cap va nhieu khu vui choi giai tri khac. Du an nay duoc trien khai ngay tai nui Fansipan la ngon nui cao nhat Dong Duong, va nam ngay tai Vuon quoc gia Hoang Lien. Ong chu Lua Viet khang dinh: Khong mot nuoc nao lai trien khai mot du an du lich tam co trong Vuon quoc gia nhu vay. Mot du an cap treo co cong suat toi 2.000 khach/h, mot ngay toi 20.000 khach, trong khi tren dinh Fansipan chi chua 1.000 nguoi da la qua tai. Vi vay, de dap ung cong suat nay, duong nhien se phai pha rung, bat dat lay mat bang. Ngoai ra, de dam bao cho tuyen cap dai toi 7 km voi cac tru do khong lo, nam giua rung nguyen sinh, nguoi ta khong the pha rung xay tru. Cang khong co chuyen dung truc thang cau nguyen lieu den cac diem xay tru - tuc la phai pha rung lay duong van chuyen. “Sse phai pha rung dung cap, pha rung de dung nhung nha nay nha kia. Chuyen do thi toi nhac lai, ve mat luat phap ho vi pham nhung quy dinh ve Vuon quoc gia, ve bao ve thien nhien roi”, ong My noi. Ong My va nhung nguoi ban lam du lich da vo dau but tai cam than: Thoi roi, Fansipan!  Cap treo Ba Na cung dang e sung?  Tra loi VTV, Chu tich HDQT Sun Group (cong ty me cua Cap treo Ba Na) cho rang, viec dau tu cap treo se gop phan thay doi dien mao, doi song va tang thu nhap cho nguoi dan huyen Sapa. Khi co cap treo, luong du khach se tang len 30% moi nam. Ong Nguyen Van My thang than: “Toi xin lay sinh mang ra ma ca la nam nam toi, hau qua cua Ba Na hien nay la nhan tien”. Theo ong, hien nay khach phuong Tay khong len Ba Na (Da Nang) ma chon di Bach Ma (Thua Thien – Hue) mac du Ba Na hoi xua la mot diem nghi duong ly tuong cua ho. Khach len Ba Na dong la vi to mo. Len xong nguoi ta thay ngot ngat be tong, vi dien tich cua Ba Na cung hep, cho nen khi ve ho that vong. “Toi nghi nguoi ta khong len Ba Na lan thu hai dau. Nhu vay co the vai nam dau vi to mo luong khach se tang, nhung cai gia phai tra ve lau dai thi nhan tien”, ong My lap luan. Nha to chuc du lich da ngoai nay phan tich them, Da Nang khi hau nong, nguoi ta len Ba Na cho mat mat mot chut thi con duoc. Toi da len Ba Na hang chuc lan, gan day la nam ngoai. Khach ai muon di thi dua di nhung len do lam chi, chang co gi dac sac ca, vui choi thi co khi o thanh pho con gan gui hon. Toi cu tiec nuoi phong canh cua Ba Na cach day khoang muoi may nam khi con hoang so, buoi toi ngu tren do nghe gio hu, nhin ve Da Nang dep lam ! Bay gio xi mang, be tong bit het. Nhu vay toi xin nhac lai, Ba Na truoc mat chi co mot so so lieu danh lua nguoi ta chu con ve lau dai canh quan moi truong bi pha vo, sau nay khach se bo di. Voi Sa Pa thi cang khong tuong boi vi SaPa da lanh roi, khong ai len tren Fansipan cho no cong lai ca. Nam 2012 khach len Sa Pa gan mot trieu, trong do chi co 30% la khach nuoc ngoai thoi. Ti le nghich tang truong giua khach trong va ngoai nuoc da la mot hoi chuong bao dong: cang ngay canh quan thien nhien, chan que moc mac cua SaPa cang bien mat. “Neu lam du an nay (cap treo Fansipan – PV), toi dam bao do la mot cach duoi khach Tay, ho von thich thien nhien gan gui. Tai sao Ha Giang hien nay la diem nong du lich ? Mac du duong di hiem tro - chi co xe 16 cho moi di duoc, dich vu thi thieu thon – chi co nha nghi thoi chu khach san chua co, nhung ma khach van rat dong. Boi vi di ve nguoi ta noi voi nhau, nhanh chan len Ha Giang, vi mai mot khong kheo canh quan se bi pha vo. Len Ha Giang bay gio giong nhu len Sa Pa 30 nam truoc, giong nhu len Da Lat cach day 60 nam. Khong kheo SaPa se dam vao vet chan Da Lat, chi con khach noi dia. Va khach noi dia thi len roi ve, khong o lau, ho khong chi tieu tien nhu khach nuoc ngoai. Tai sao chung ta khong lam mot cach lam khon ngoan hon?”, ong My dua ra canh bao va cung la mot goi y thu vi. So sanh voi mot quoc gia Dong Nam A khac, Malaysia chi co 3 di the gioi trong khi Viet nam co toi 17 nhung luong khach cua Malaysia gan gap nam lan, loi nhuan tu du lich gap sau lan Viet Nam. Trong do, ngon nui cao nhat Dong Nam A va la bieu tuong cua Malaysia la Kinabalu, du rat noi tieng, moi ngay Malaysia cung chi cho phep 120 nguoi leo len, vi the de di len can dang ky truoc toi 5 – 7 thang. Viec lam nay khong gay kho chiu cho du khach ma trai lai, con lam tang gia tri cua ngon Kinabalu.  Khong nen gan bieu tuong quoc gia voi bieu tuong tam linh  Mot chuyen gia van hoa, TS Nguyen Van Vinh (nguyen Pho vien truong Vien nghien cuu kinh te xa hoi va phat trien, DH Ha Noi) bo sung them, khong xay cap treo va cung khong nen xay chua, dung tuong Phat tren dinh nui Fansipan (du chi o do cao 2.800m). Viet Nam da co rat nhieu vung dat duoc coi la ‘thanh dia’ Phat giao nhu day nui Yen Tu, day nui Tam Dao (dinh Tay Thien), Huong Tich… l noi hanh huong. Dieu dang tiec la noi nao nguoi ta cung de ra xay cap treo. Da noi la du lich tam linh, nhat la dia diem hanh huong thi khong the xo bo va nguoi ta den de co su trai nghiem ve tinh than. Cap treo chi la mot cam giac, mot su thoa man. Rieng Fansipan, day la khu vuc von khong co truyen thong Phat giao. Dinh nui la don gian, la mot bieu tuong thien nhien, bieu tuong tu nhien cua Viet Nam va con duoc coi la noc nha Dong Duong. Viet Nam la quoc gia da van hoa vi vay, cang khong nen gan Fansipan chi voi bieu tuong cua Phat giao.     Fansipan, noi nu hon khong chi la nu hon  Tu khi co tin du an cap treo len Fansipan duoc trien khai, tren mang xa da xuat hien nhung loi keu goi phan doi du an nay. Nhieu nguoi lo so khi co cap treo thi dinh Fansipan se ‘mat di y nghia’ la mot bieu tuong cua su thu thach tinh than va y chi cua con nguoi, nhat la gioi tre, khi phai vuot qua dia hinh hiem tro, thoi tiet khac nghiet de leo len den dinh. Nhung y kien phan doi cap treo cho rang su thu vi cua Fansipang la chang duong chinh phuc dinh chu khong phai la ban than dinh nui chat hep khong co gi ngoai chop nhon danh dau do cao 3.143 met. Doi voi cong dong tham hiem o Viet Nam von thuong duoc goi la ‘dan phuot’ thi Fansipan nam trong so ‘mot dinh, bon cuc’ (cac diem cuc dong, tay, nam, bac) ma ho 'nhat dinh phai di'.  Phong Dao